Braziliaanse cinema:
Itamar Assumpção verdient een betere documentaire

Bert Ernste

November 2011

Itamar Assumpção, befaamd Braziliaans musicus, overleed in 2003. Hij was samen met mensen als Arrigo Barnabé een vernieuwer in de Braziliaanse muziek en even leek het erop dat hij de top in de muziek zou bereiken en rijk en beroemd zou worden. Beroemd werd hij, althans in ‘culturele kringen’, maar rijk niet. Daarvoor was Itamar te eigengereid, hij volgde zijn eigen weg en wilde zich niet binden aan een grote platenmaatschappij, waarmee hij het zichzelf niet gemakkelijk maakte.

Eerder dit jaar kwam Daquele instante em diante (Vanaf dat moment voorwaarts) uit, een documentaire over de carrière van Itamar Assumpção. In een snelle wisseling van beelden, muziek en interviewfragmenten die heen en weer springen in de tijd wordt een beeld gegeven van Itamars muziek en van de mens en artiest, die hij was.

Itamar kwam uit het binnenland van São Paulo, waar hij eerder acteur was, om in São Paulo stad zijn muzikale loopbaan te volgen. De film laat een interessant contrast zien tussen de extravagante showman met theatrale kleding en grote zonnebrillen, die drugs gebruikte (een onderwerp dat de documentaire slechts terloops aanstipt) en Itamar thuis, waar hij een toegewijde familieman was en orchideeën kweekte.

Itamar was een muzikale vernieuwer en die vernieuwing sloeg aanvankelijk aan bij het grote publiek. Toch werd hij nooit een superster, al noemden sommigen Itamar en zijn band Isca de polícia (Lokaas voor de politie) de Braziliaanse Rolling Stones. Dat laatste deed overigens onrecht aan de vrouwen, die een belangrijk deel uitmaakten van de band. Itamar wilde zich niet vast leggen door bij een grote platenmaatschappij te gaan. Sommigen zeggen dat zijn muziek niet toegankelijk genoeg was om populair te worden, maar daarover kun je discussiëren. In de documentaire zegt iemand dat met wat begeleiding en stroomlijning Itamars muziek veel meer fans zou hebben gekregen. Zeker is dat zijn teksten vaak complex zijn.

De documentaire laat veel muziek zien van Itamar Assumpção, deels met niet eerder getoonde beelden, wat een boeiend beeld geeft van zijn muzikale loopbaan. De interviews met mensen die met Itamar werkten, alsmede zijn vrouw en dochters zijn interessant, maar helaas op nogal chaotische manier door elkaar gemonteerd. De fragmenten zijn vaak te kort. Voor wie weinig weet van de Braziliaanse muziek in de tijd van Itamar, geeft de documentaire te weinig context. Uiteindelijk is Daquele instante em diante onbedoeld (neem ik aan) te veel gemaakt voor de vriendenkring van de zanger.

Verder is het geluid van de documentaire, die geproduceerd is door de gerenommeerde instelling Itaú Cultural, abominabel. Het geluid is vaak niet helder, waardoor veel interviews moeilijk te verstaan zijn, wat nog verergerd wordt doordat er vaak te harde muziek onder gezet is. Itamar Assumpção verdient beter.

Toch is Daque instante adiante wel een ‘must’ voor de liefhebber van Braziliaanse muziek. Vorig jaar zijn Itamar Assumpçãos platen heruitgegeven samen met niet eerder uitgebracht materiaal in een boxset, Caixa preta de Itamar Assumpção.

Bekijk de documentaire

Trailer:

Index Braziliaanse cinema | Meer Brazilië | Contact