Braziliaanse cinema:
Proibido proibir | Verboden te verbieden

Bert Ernste

Mei 2007

De film Proibido proibir (Verboden te verbieden) (2006) van regisseur Jorge Durán, een Chileense regisseur die al tientallen jaren in Brazilië werkt, vertelt het verhaal van drie studenten in Rio de Janeiro. In het begin van de film lijkt het alleen over de relatie tussen de drie te gaan, maar gaandeweg dringt de harde realiteit van Rio zich aan hen op.

Paulo is een cynische medische student, die niets met de ellende van de wereld te maken hebben, zoals -laten we eerlijk zijn- veel Brazilianen. “Daar kun je helemaal geen flikker aan doen, verdomme!”, zegt hij met regelmaat in discussie met zijn vriend León, die sociologie studeert. In het begin van de film vond ik de figuur van Paulo wat overdreven neergezet. Hij slikt drugs en is echt nihilistisch. Van hem komt ook de uitspraak “verboden te verbieden” uit de titel van de film. Ik denk dat ik ongelijk heb, deze types bestaan.

León en een collega studente sociologie doen een onderzoek onder arme bewoners van Rio over schoolbezoek en voetbal, waarmee we langzaam aan een beeld krijgen van het leven in de arme buitenwijken van Rio de Janeiro. Leóns collega is een ouderwetse activiste, die alsmaar wil dat de staat wat doet. León, zelf een donkere jongen, is wat minder politiek gemotiveerd, maar wil ook dat het beter wordt voor de armen. Zijn vriendin Letícia is meer met zichzelf bezig.

Regiseur Durán wil duidelijk twee verhalen vertellen. Het verhaal van drie jonge mensen met hun ambities, liefdes, en hun verschillende achtergrond en het verhaal van de grote stad in een land met veel armoede, geweld en ellende, een realiteit die zich opdringt aan de hoofdpersonen.

Het is Paulo, de nihilist, die zich ontfermt over een patiënte met leukemie, waardoor hij en zijn vrienden in contact komen met het leven in de arme wijken van Rio. Als Paulo op zoek gaat naar de zonen van de zieke vrouw, die nooit langs komen in het ziekenhuis, blijkt een van hen doodgeschoten te zijn door de militaire politie, omdat die als illegale straatverkoper concurreerde met de lokale winkeliers. Zoals bekend verdienen veel militaire politieagenten er wat bij door hun diensten (inclusief moorden) te verkopen aan derden. De andere zoon, Cacauzinho, is ternauwernood ontsnapt. De politie jaagt nu op de ontsnapte Cacauzinho, die hen kan identificeren. In de krant staat dat het om drugshandelaars gaat. De militaire politie komt in Rio met veel weg.

Letícia vindt dat ze Cacauzinho moeten helpen. Na veel discussie gaat Paulo overstag. Maar het is uiteindelijk León, die op pad gaat in een poging om Cacauzinho te helpen, alleen, omdat Letícia het uit heeft gemaakt. Paulo en zij zijn verliefd geworden op elkaar. Tijdens de vlucht houdt de militaire politie León, Cacauzinho en nog een vriend aan en schiet Cacauzinho en de vriend op de vuilnisbelt dood. León raakt gewond, maar kan ontsnappen.

Paulo redt León door hem in huis te opereren. De film eindigt als ze met zijn drieën naar Brasília gaan, waar ze hopen dat León veilig is. León wil onderweg ineens niet meer vluchten. Ze accepteren elkaar en het feit dat Paulo en Letícia van elkaar houden. Het blijft een open vraag hoe het nu verder zal gaan. Met de drie sympathieke hoofdpersonen en met het soms zo moeilijke leven in de grote stad. Niet geheel bevredigend, maar wel realistisch. Je weet niet wat het leven zal brengen.

Durán maakte een mooie film over drie jonge mensen met hun ambities en plannen, hun liefdes en hun verschillende manieren om met de realiteit om hen heen om te gaan. Ik vond het begin wat traag en had wat moeite om ‘erin te komen’, maar het zal aan mij liggen. Later wordt de film boeiend en soms zelfs spannend. De acteurs zijn fantastisch, de types van de vele bijrollen zijn heel erg levensecht. Een aanrader.

Index Braziliaanse cinema | Meer Brazilië | Contact