Nederlanders zijn helemaal geen wereldburgers!

Bert Ernste

Februari 2002

Zojuist het manifest ‘Wereldburgers zijn we allemaal!’ ondertekend. Omdat het zéér terecht oproept voor denken en doen in mondiaal perspectief.

Maar wat een onzin dat we het in Nederland al zo geweldig doen, zoals het manifest omstandig schrijft. Ik wil best geloven dat het mondiaal bewustzijn in Nederland groter is dan op veel andere plekken, maar het eerste gedeelte van het manifest ademt een zelfgenoegzaamheid die volstrekt misplaatst is. De vele organisaties en mensen in Nederland, die met vreselijk goede bedoelingen werken aan een betere wereld, verdienen veel respect, maar maken nog geen lente.

In de context van al die maatschappelijke organisaties lijkt het misschien wel zo dat we het in Nederland roerend eens zijn over de uitgangspunten als het om de wereldorde gaat, maar dat is vooral een gevolg van het gebrek aan debat in Nederland. Die eensgezindheid is net zo nep als onze veronderstelde tolerantie waar het gaat om onze medelanders die uit verre landen afkomstig zijn. Die tolerantie blijkt vaak eerder negeren dan (echte) tolerantie te zijn.

Er zijn nog veel te veel Nederlanders die, als puntje bij paaltje komt, na het “ruimhartig in de buidel tasten” voor de minder bedeelden in de wereld, tropisch hardhout laten aanbrengen in hun woning en bespoten fruit gaan kopen. Niet voor niets moeten de fondsenwervers steeds meer ordinaire reclametechnieken gebruiken of opgeklopte televisieshows organiseren om de Nederlander over te halen het giroboekje te trekken.

Heel veel Nederlanders kijken nog steeds zeer glazig als iemand het heeft over de armoede in de wereld. Dat geldt ook voor hoog opgeleide mensen en zelfs voor veel mensen die vol overtuiging maatschappelijk actief zijn op andere terreinen. Onlangs nog was zo iemand verbijsterd dat ik actief ben in een club die streeft naar zelfbeschikking voor West Papua. Ik kan begrijpen dat iemand daar nou niet voor kiest, maar verbijstering over het feit dat iemand betrokkenheid kan voelen voor een ‘ver probleem’ duidt op een groot gebrek aan mondiaal besef.

Naar aanleiding van het huwelijk van Willem-Alexander en Máxima was op de televisie een forum waarin correspondenten in Argentinië ‘de’ Argentijnse man en vrouw bespraken. De stereotypen waren niet van de lucht. Wereldburgers zouden daar niet aan meedoen.

In het Nederlandse onderwijs zitten ongetwijfeld lessen mondiale vorming, maar aan de resultaten te zien leiden die niet tot een echt en wijdverbreid gevoel dat we wereldburgers zijn.

Waarom irriteert de zelfgenoegzaamheid van het manifest ‘Wereldburgers zijn we allemaal!’ mij zo? Omdat het dezelfde zelfgenoegzaamheid is die de Nederlander in zoveel omstandigheden dat akelige wijzende vingertje heeft bezorgd.

Meer opinie | Meer Nederland | Index artikelen | Contact