Braziliaanse cinema:
Cidade de Deus | Stad van God

Bert Ernste

November 2007

Wie een indringend beeld wil krijgen van het leven in de favelas (krottenwijken) van Rio de Janeiro, moet de film Cidade de Deus (Stad van God) (2002) van regisseur Fernando Meirelles kijken. Ook deze film is gebaseerd op ware feiten. Hij geeft een indringend beeld van de oorlogen tussen drugsbendes in de favelas. Je ontdekt meteen in het begin van de film dat ‘krottenwijken’ een slechte vertaling is van het woord favelas, want Cidade de Deus begint als een door de overheid gefinancierde buitenwijk met keurige huisjes. Daar worden allerlei mensen naar toe gebracht, die op straat leven of anderszins buiten de boot vallen in de moderne samenleving. De Cidade de Deus is echter afgelegen, want openbaar vervoer is er maar beperkt en al snel verworden de mooie huisjes tot een arme wijk, waar de misdaad welig tiert.

In een meeslepend verhaal zien we aan groot aantal personages langs komen en krijgen we een beeld van het leven in een buitenwijk van Rio de Janeiro. Ook zien we hoe een meedogenloze drugsbaron, Zé Pequeno (kleine Zé) in zo’n wijk met harde hand, hij ruimt elke tegenstander op, voor rust en veiligheid kan zorgen. Totdat er een bloedige bendeoorlog uitbreekt, waarbij vele onschuldige slachtoffers vallen.

Ik heb lang gewacht met het zien van deze film, omdat ik vaak geen zin had in het vele geweld dat de film zou bevatten. Dat geweld valt reuze mee. (Of raken we aan geweld gewend?) Het geweld is in deze film in ieder geval veel minder bloedig verfilmd dan in de films van bijvoorbeeld Sam Packinpah (The wild bunch) met zijn vertraagde beelden van rondspattend bloed.

Er wordt in Cidade de Deus volop geschoten en gemoord, maar de film gaat vooral over mensen met hun hoop en ambities. De ambitie van een twaalfjarig muleque (schoffie) is het overnemen van de macht van de huidige drugsbaas. Schokkend om te zien hoe jong je al verdorven kunt zijn, maar je begrijpt het jong wel een beetje. Rode draad in het verhaal is het verhaal van Buscapé, die ervan droomt om fotograaf te worden. "Maar als je uit de Cidade de Deus komt, nemen ze je niet aan." Ik zal de plot niet verklappen.

Dat is het wat deze film zo indringend maakt: je begrijpt ineens hoe het mechanisme achter de drugshandel in de favelas werkt. De vicieuze cirkel van geweld en tegengeweld, corrupte politie die niet optreedt, en jongeren die niet kunnen ontsnappen aan hun achtergrond en vinden dat het nu eindelijk hun beurt is. Wat mij betreft is deze film een must voor iedereen, die de grote tegenstellingen Brazilië een beetje wil snappen.

Index Braziliaanse cinema | Meer Brazilië | Contact