Braziliaanse cinema:
O signo da cidade | Het sterrenbeeld van de stad

Bert Ernste

Februari 2008

São Paulo is een overweldigende stad, die zich maar langzaam openbaart. Groot, heel erg groot, zeker voor Nederlandse begrippen. (Groot São Paulo, dus met de voorsteden, telt 17 miljoen inwoners.) Druk ook (tienbaanswegen midden in de stad), en lawaaiig. Kortom: overweldigend en niet echt uitnodigend. Maar naar mate ik de stad beter leerde kennen, ging ik naast de vele negatieve aspecten ook de charme en de allure van deze metropool zien. São Paulo heeft iets, zeker voor haar bewoners, die veel klagen, maar toch ook erg gehecht zijn aan hun stad en die niet graag zouden verruilen voor Rio.

De film O signo da cidade (Het sterrenbeeld van de stad) (2008) van regsisseur Carlos Alberto Ricelli geeft een prachtige inkijk in het leven in een metropool als São Paulo. Aan de hand van een astrologe, die thuis en via de radio adviezen geeft, komen we een scala van Paulistanos (inwoners van São Paulo) tegen, ieder met zijn/haar sores. De film doet daarmee een beetje denken aan Shortcuts van Robert Altman.

De kijker ontmoet homoseksuelen en de moeder van een van hen, die van niets weet. Als haar zoon op straat een dakloze met een bevalling helpt en de baby mee naar huis neemt (de moeder van de baby laat krijsend weten dat ze de baby niet wil) is zijn moeder in de wolken en slaat een kruis voor het huisaltaar. “Je gaat toch met haar trouwen?”

Verder zien we een verpleger in een ziekenhuis, een zakenman die een vrouw meelokt naar Cancún en haar daar alleen laat met de rekening, we zien een graffitispuiter die zijn plek in het leven niet kan vinden en zich vastklampt aan de astrologe (een mooie rol van Bruna Lombardi, die ook het script schreef). De vriendin van de graffitispuiter is aan de drugs. De astrologe gaat naar haar op zoek en helpt. Het meisje ontmoet een jongen, wiens moeder zelfmoord heeft gepleegd en vindt het geluk. Ze gooit de scheermesjes, waarmee ze zichzelf verwondde weg.

Ondertussen heeft de astrologe ook haar eigen sores. Ze wil wel wat met haar nieuwe buurman, maar die blijkt getrouwd te zijn. De vader van de astrologe ligt op sterven en daarom wil ze graag begrijpen waarom haar ouders gescheiden zijn. Het levert memorabele dialogen op tussen moeder en dochter. Moeder blijkt voor een vrouw te hebben gekozen. De echtgenote van de nieuwe buurman komt op consult bij de astrologe en vertelt dat zij een minnaar heeft. Verwarring alom. Ondertussen wil de stervende vader nog een keer een naakte vrouw zien. Een niet zo slanke verpleegster is zo vriendelijk.

En zo komen we nog veel meer, ondanks de bijzondere situaties die ik noemde, zeer geloofwaardige en levensechte personages uit de metropool São Paulo tegen in deze film. De acteurs zijn uitstekend. Het voelt alsof je een uitgebreide inkijk krijgt in het dagelijks leven van al die mensen in de grote stad. Na de film heb je het idee dat je São Paulo veel beter kent, dat je weet wat er zich achter al die ramen afspeelt.

De film brengt daarbij geen boodschap, of het moet zijn dat je soms, eventueel zelfs zonder het te weten anderen kunt helpen. Het is in de film echter allerminst duidelijk of dat altijd werkt. Lang niet alle verhaallijnen hebben een positief einde.

Uiteindelijk is het thema van de film misschien vooral de eenzaamheid van de grote stad, in de film onder meer verwoord door het lied Sozinho na cidade (Alleen in de stad) door Caetano Veloso.

Een indrukwekkende film! Een indrukwekkende stad!

Index Braziliaanse cinema | Meer Brazilië | Contact