Indië-herdenking 15 augustus 2013
Bert Ernste
15 augustus 2013
Onlangs schreef ik dat ons koloniale verleden en met name Nederlands Indië
naar mijn gevoel nu
tot de oudere
geschiedenis hoort. Dat betekent natuurlijk niet dat de interesse voor de
koloniale geschiedenis van ons land daarom minder hoeft te zijn. En voor de
direct betrokkenen blijft Nederlands Indië uiteraard een levendige, vaak bittere
herinnering, hoe lang het ook
geleden is.
Vandaag 15 augustus zijn er in Nederland diverse
herdenkingen, omdat het
de dag is (in 1945) dat eindelijk ook in Azië de tweede wereldoorlog eindigde
na de capitulatie van Japan kort nadat dat land getroffen was door twee
atoombommen. Daarmee kwam in Nederlands Indië een einde
aan de wrede
interneringskampen van de Japanners (‘Jappenkampen’),
waar de Nederlanders in vaak erbarmelijke omstandigheden hadden geleefd.
Guerrilla in Nieuw-guinea
Een bijzondere episode van die tweede wereldoorloog in de Oost was de
guerrillastrijd van de groep van kapitein Willemsz Geeroms,
die geruime tijd uit handen van de Japanse bezettingsmacht op Nederlands
Nieuw-Guinea wist te blijven, ondanks de uiterst
zware omstandigheden.
Ze kregen soms steun van de inheemse bevolking, de papua’s, maar vaak ook niet.
De Nederlandse vlag van het detachement in Manokwari werd al die tijd meegedragen en
hangt nu in Museum Bronbeek.
(Tweede wereldoorlog in
Nieuw-Guinea)
Het einde van de oorlog leidde in Nederlands Indië een verwarrende periode in. Nationalisten riepen de onafhankelijkheid van Nederlands Indië | Indonesië uit. Er waren bloedige acties tegen Nederlanders (met name van gemengd bloed) en ook Ambonezen en Chinezen moesten het ontgelden. (Bersiap)
Nederland wilde zich niet neerleggen bij die onafhankelijkheid en ging over tot militaire actie, eufemistisch ‘politionele acties’ genoemd. Uiteindelijk moest Nederland evenwel buigen en zich neerleggen bij de onafhankelijkheid van ‘ons’ Indië. De tweede oorlog had dus een duidelijk staartje, dat zelfs nog tot 1962 zou duren, omdat Nederlands Nieuw-Guinea buiten de machtsoverdracht werd gehouden.
Herdenking en film
Vandaag evenwel de herdenking van de overgave van Japan en daarmee het einde
van de tweede wereldoorlog in Zuid-Oost Azië. De nationale herdenking is bij het
Indisch monument in Den Haag. Wie er niet heen gaat, kan de
herdenking volgen op Nederland 1 vanaf 12.10 uur. De uitzending begint met de
korte film
Arigato, waarin een Indische oma worstelt met haar
weggestopte oorlogsherinneringen.
Meer koloniale geschiedenis | Index artikelen