De beste koffie van de wereld

Bert Ernste

1995

Nederlanders hechten aan hun kopje koffie. Je zou denken dat je in Nederland dus lekkere koffie drinkt. Vergeet het maar! Nederlanders willen het vast niet erkennen, want we zijn natuurlijk best chauvinistisch, maar die koffie die we normaal drinken op het werk of in de sportkantine, uit percolator of uit automaat, dat is natuurlijk niks. Slap, geen smaak. Nee, dan een expresso in Portugal! Nogal sterk voor de Nederlandse smaak, maar vol van smaak en niet zo bitter als die in Italië en Spanje.

Fantastisch is natuurlijk de manier waarop in Zuidelijke landen koffie wordt gedronken. Even snel, voordat de metro gaat, staand aan de bar. Je krijgt de koffie ook snel in die landen. Bij koffiebar ‘O Casulo’ (De rups) tussen het Rossio-plein en de Avenida de Liberdade in Lissabon, heb ik mijn ogen uitgekeken hoe snel de service in Zuidelijke landen is.

"Een koffie alsjeblieft." (Als je alleen om koffie vraagt krijg je een expresso.) De bediende grijpt de hendel van het koffie-apparaat, draait de houder waar de koffie in moet eruit, klopt die op een houten balk leeg in de afvalbak, vult hem met vers gemalen koffie, draait de houder weer in de expressomachine, zet er een of twee kopjes onder en haalt de hefboom over die zijn spierkracht vertaalt in druk om de stoom door de koffie te persen. (Vandaag de dag meestal vervangen door een druk op de knop.) Terwijl de koffie uit de tuitjes druppelt, zet de ober de schoteltjes neer. De kopjes erop, de suiker en een lepeltje erbij en hup, daar staat de bica zoals dat in Portugal heet voor je neus. De hele reeks van handelingen gaat razendsnel. Als de bediende de koffie voor je neerzet, hoort hij een nieuwe klant alweer zijn bestelling doen en begint de hele cyclus opnieuw. En zo achter elkaar door.

Jaren geleden kwam ik om naar mijn werk te gaan elke dag ’s ochtends vroeg door station Utrecht Centraal. Wat was ik blij toen ik daar een koffietentje ontdekte dat expresso, cappuccino en croissants verkocht. Nederland wordt een beschaafd land, dacht ik, waar je ook ’s ochtends vroeg al een echte kop koffie kunt krijgen, net als in het warme Zuiden.

Ik was te snel met mijn oordeel. Wel ging deze koffiebar ’s ochtends om 7 uur open en was deze gelokaliseerd op een kruispunt van treinreizigers, maar het ritme was van dat van het gemiddelde Nederlandse koffiehuis, waar je om een uur of elf rustig een kopje koffie gaat zitten drinken. Niet geschikt voor mensen die een trein moeten halen.

Mijn "goedemorgen" blijft onbeantwoord. Het personeel snijdt eerst de broodjes of de kaas af voor de voorraad in de vitrines, wisselt nog een woordje met de collega en pas dan mag ik bestellen. Ook de bestelling duurt nog even, want tussendoor moet er nog even een doos melk verzet worden. Ik mis bijna mijn trein, en denk aan Portugal, waar ze in de koffiebar vlak bij mijn huis na drie keer al ongevraagd de bestelling voor mij neerzetten, met een grote glimlach op de koop toe.

Meer columns | Meer Nederland | Index artikelen | Contact