Gezondheidszorg zonder façade

Bert Ernste

1998

Toerend in Portugal werd ik eens overvallen door benauwdheid en druk op de borst. Op zo’n moment weet je heel zeker dat je maar een ding wilt: ziekenhuis. Fijn dat bij het binnenrijden van Faro Hospital op de borden staat. Op het ziekenhuisterrein wijzen de borden Urgência de weg naar de eerste hulp.

Nog wat wankel stap ik uit. Welke deur ik moet hebben, is onduidelijk. Blijkbaar arriveren de meesten hier per ambulance die de weg weet. Eenmaal binnen krijg ik een rolstoel en een nummertje om mijn arm. Op naar de dokter met ‘baliedienst’. De zeer vriendelijke verpleger rijdt mij door een gang waar aan weerszijden mensen op brancards liggen. Enige stuurmanskunst is vereist om niemand te raken. Hier en daar klinkt gesteun en gekreun van de brancards.

Bij de ‘baliedokter’ wordt mijn bloeddruk gemeten. Even later maken ze een elektrocardiogram. Per rolstoel weer een stel gangen door voor een röntgenfoto. Er wordt bloed geprikt. Vervolgens begint het grote wachten. Niemand vertelt me wat er gaat gebeuren, hoewel ik de taal spreek. Hier ben je overgeleverd aan een paternalistisch ziekenhuissysteem, dat zonder uitleg zal doen wat het goed acht. ‘Mijn’ baliedokter verdwijnt een paar uur, waarschijnlijk voor de lunch. Na een hele tijd wachten vraag ik aan haar vervangster wanneer de testresultaten er zullen zijn. Die blijken er al te liggen. Met de aantekening dat het nu aan de cardioloog is. Wanneer die komt, weet niemand.

Wachten. Op de gang veel zuchten en steunen. Een dode wordt langs gereden. Uit de commentaren van de verplegers begrijp ik dat hij is doodgeschoten. Als een tijd later de zijn vrouw verschijnt is er even paniek. “Weet zij het al?”

Een Duitse toeriste is zeer geschokt over de vele zieken op de gang. Ik ben daar wat dubbel over. Het moet vreselijk zijn om zo op een tamelijk donkere gang te liggen lijden en misschien je laatste adem uit te blazen. Dit Portugese staatshospitaal heeft duidelijk ruimtegebrek. Voor de patiënt geen genoegen.

Maar je ziet wel dat er wat gebeurt, dat de artsen het druk hebben. Het wachten is daardoor vele malen gemakkelijker dan in een Nederlands ziekenhuis. Daar ziet alles er mooi en prachtig uit en heeft men vaak veel geld uitgegeven aan kunst en andere zaken voor een ‘prettige uitstraling’. Maar wat er aan ziekenzorg gebeurt in dat mooie Nederlandse ziekenhuis, gebeurt achter die façade, dat zie je vandaag de dag nauwelijks meer.

Van zo’n vriendelijke uitstraling is in dit Portugese ziekenhuis geen sprake. De metalen kastjes en metalen jaloezieën vertonen flink wat roest. Op de muren bladdert de verf. Hier zouden ze het kunstbudget van een provinciaal Nederlands ziekenhuis goed kunnen gebruiken voor een kwastje verf.

Ik denk daarna veel over mijn voorland. Zal het wel of niet iets aan mijn hart zijn? (In Nederland blijkt het slechts een hyperventilatie geweest te zijn.) Daarnaast denk ik vaak aan dat wat vervallen ziekenhuis in Faro met die mensen op de gangen. Ik zou veel liever in een Nederlands ziekenhuis liggen. Maar ik blijf moeite houden met de façade waarachter in Nederland de medische zorg plaats vindt. Mooie ontvangsthallen met kunst, receptionisten in speciaal uniform. Balies en gangen gemaakt door een interieurarchitect. Veel geld voor een vriendelijke uitstraling.

Niet onbelangrijk natuurlijk, uitstraling, maar geef mij maar - wat dat betreft - het directe contact met de medische zorg in het Portugese ziekenhuis. Daar is men tenminste zichtbaar bezig met de kern: ziekenzorg. In Nederland is de uitstraling toch vaak te glad, te veel pr, te weinig functioneel. En het kost nog goud geld ook. Patiënten op de gang leggen is natuurlijk niet de oplossing, maar het mag in Nederland wel met wat minder uiterlijk vertoon.

Meer columns | Meer Nederland | Index artikelen | Contact