Huis in Portugal kopen en opknappen:
Een praktijkverhaal

Bert Ernste

1998-2004

(Onderstaand verhaal is gebaseerd op eigen ervaringen. Het gaat natuurlijk niet altijd zo in Portugal. De meeste buitenlanders die in Portugal een huis kopen maken echter op onderdelen soortgelijke dingen mee. Zie ook Huis kopen in Portugal algemeen.)

Pensioengat en romantiek
In 1996 bedachten mijn vrouw en ik dat we wellicht een tweede huis wilden kopen. De redenen waren velerlei. We hadden kredietruimte (overwaarde eigen huis) en een pensioengat, waar we graag middels investeringen wat aan wilden doen. Daarnaast waren er uiteraard al die romantische ideeën over leven, waar het leven nog goed is. Liefst op korte termijn, want we hadden onze portie stress in Nederland volop gehad vonden we, maar anders voor straks na pensioen. Vlucht uit het echte leven?.

(Zie ook het boek ‘Voorbij de grens ligt het paradijs. Nederlanders in Zuid-Europa’ door Carel Braak en Mieke de Waal {Arbeiderspers} dat overigens snel afrekent met een aantal van die romantische ideeën.)

In ons geval kwam daarbij dat ik eerder in Portugal gewoond en gewerkt had, waar ik veel liefde voor dat land aan heb overgehouden. Mijn Braziliaanse vrouw heeft haar moedertaal met de Portugezen gemeen. Over de bijna spreekwoordelijke hooghartigheid van Brazilianen tegenover Portugezen moet een verlichte geest heen kunnen groeien. Brazilianen maken grappen over Portugezen, zoals Nederlanders over Belgen.

Desondanks hebben we vanwege de afstand tussen Portugal en Nederland eerst nog nagedacht over tweede huizen dichter bij. Van de streek rond Barcelona (twee dagreizen), via de Bourgogne (één dagreis), en Drenthe (enkele uren) kwamen we terug op onze banden met Portugal en het klimaat dat verder naar het zuiden toch nog weer beter is. Om de zelfde reden kozen we voor de meest Zuidelijke provincie van Portugal, de Algarve. iets landinwaarts om niet te veel met het massatoerisme geconfronteerd te worden, want het toerisme heeft veel lelijks voortgebracht in de Algarve. Ruimtelijke ordening en het naleven van de regels die er zijn zijn, zijn in een land als Portugal niet heel sterk ontwikkeld. Maar wie de wegen weet en zo nu en dan de ogen dicht doet als hij of zij ergens heen rijdt om het lelijks onderweg niet te zien, kan in de Algarve nog veel moois vinden, zeker als het hoogseizoen nog niet is aangebroken, of alweer is afgelopen.

Zoeken

De keuze valt op de Algarve, Portugals meest zuidelijke en warmste provincie.

Via internet en Nederlandse makelaars die in Portugal actief zijn, begon de zoektocht. (Over de algemene kant van een huis kopen in Portugal, gaat deel 1 van deze artikelenreeks) Nederlandse makelaars in Portugal lijken trouwens al snel een wat erg gemakkelijke (Latijnse?) houding aan te nemen. Verschillende Nederlandse en Portugese makelaars konden geen informatie geven over essentiële zaken als de bebouwde oppervlakte van een object, de soort begroeiing van het terrein en soms bleken ze niet eens op de hoogte van het feit of er elektriciteit, water en afvoer was.

Uiteindelijk kwamen wij een oud huis van onze gading tegen, toevalligerwijze bij een Nederlandse makelaar in de Algarve. Dat laatste leek op het eerste gezicht een aantal voordelen te hebben, want hij was gewend om met buitenlandse klanten te werken. Vooral als je niet voortdurend in Portugal bent, is het van belang om te werken met iemand die de procedures voor je kan regelen, ook als je niet in het land bent.

Erfenis
Veel mensen die in Portugal een huis willen kopen struikelen over de complexe Portugese wetten en de trage rechtsgang. Veel huizen die te koop worden aangeboden maken deel uit van een erfenis en dat kan door het aantal erfgenamen een hoop rompslomp geven.

Wij hadden te maken met maar liefst zeventien eigenaren van het huis van onze keuze. De familie kende bovendien onderling nogal wat verschillen van mening en enkele erfgenamen lagen in scheiding, waardoor de familiale besluitvorming erg traag ging. Een, overigens risicoloze, poging om prijs en koop vast te leggen via een ‘herenovereenkomst’ bleek dan ook naïef, ook van de kant van onze makelaar.

Die makelaar bleek verder een groot communicatieprobleem te hebben. Hij ‘vergat’ stelselmatig om de kopers, ons dus, op de hoogte te houden van de familiale beraadslagingen van de verkopende partij. Toen we maanden lang niets hadden gehoord, belde op een dag alsnog de makelaar met de mededeling dat de koop nu misschien toch door kon gaan. “Maar wij wisten niet eens dat die van de baan was. Het laatste nieuws van u was dat er een familieberaad zou zijn en dat we daarna nader zouden horen.” “Oh, ik had het opgegeven en het contact met de familie verloren.” Tja, daar wisten wij niets van ... Ook later in het proces verzuimde genoemde makelaar herhaaldelijk om ons terug te bellen, zelfs na expliciete beloftes.

De koop
Na bijna anderhalf jaar op het oplossen van al die familieperikelen gewacht te hebben, zou de koop dan toch eindelijk doorgaan. Op de fax in Nederland verschijnt een voorlopig koopcontract. Romantisch vol mooie namen en prachtige fiscale zegels. Daarop ontbreken echter een paar van de benodigde zeventien handtekeningen. Per fax vraag ik om opheldering. Dat levert een nogal klagerig telefoontje op van de makelaar: “dat hij toch zo zijn best doet en dat hij al zo lang in het vak zit en dat alles klopt en dat hij door al het gedoe rond deze koop toch al niets meer verdient en het alleen maar doet vanuit zijn goedheid.” (Dat het ‘gedoe’ rond deze verkoop op geen enkele manier aan ons ligt, lijkt hij te vergeten.)
De handtekeningen blijken inderdaad compleet te zijn, want een aantal van de verkopende familieleden heeft een machtiging aan een ander lid van de familie gegeven. Dat had snel en zonder geweeklaag uitgelegd kunnen worden.

Toch blijkt de makelaar uiteindelijk een ander juridisch punt over het hoofd te hebben gezien. Een van de zeventien erfgenamen is minderjarig en mag volgens de Portugese wet helemaal geen voorlopig koopcontract tekenen. Ook zijn voogd mag dat niet zonder een gang naar de rechter, wat eindeloos zou gaan duren. Het is dus beter een half jaar te wachten totdat de minderjarige meerderjarig is.

Om ons tegemoet te komen en nu keiharde garanties in te bouwen, stellen we een nieuw voorlopig koopcontract op, waarin de andere familieleden het (theoretische) risico afdekken dat de minderjarige straks als meerderjarige niet meer wil verkopen. Ook mogen we vast werkzaamheden beginnen aan het huis (dat inmiddels al jaren leeg staat). Gaat de koop niet door, dan moet de familie de werkzaamheden vergoeden.

Aan de slag
Om een deel van de verloren tijd in te halen willen we graag gebruik maken van die laatste mogelijkheid en we vragen aan de makelaar of die een betrouwbaar persoon of bedrijf kan aanraden om een aantal werkzaamheden voor ons te verrichten, terwijl we in Nederland zijn. We zijn vooral gebrand op de aanleg van een sceptic tank (‘beerput’) en douchehokje + wc ruimte, om straks op het terrein in een caravan te kunnen kamperen zonder het terrein onder te poepen. Het huis is nog niet bewoonbaar. Daarnaast willen we graag elektriciteit laten aanleggen (is er nog niet) en telefoon, vanwege de voor een journalist noodzakelijke communicatie. De makelaar blijkt zelf verbouwingen te begeleiden, dus dat lijkt een gemakkelijke optie. “Schrijf me een brief met een tekening en alle specificaties, waar, wat en hoe, dan zorgen wij ervoor.”, aldus de makelaar. Dat klinkt slagvaardig en we vergeten de eerdere communicatieproblemen.

in oktober 1998 sturen we ons wensenlijstje op. in januari 1999 checken we telefonisch of alles nog op koers ligt. “Ja, ik heb net nog naar uw brief gekeken, alles komt voor elkaar, dat hebben we beloofd.” in maart 1999 gaan we, zoals afgesproken, naar Portugal. De akte zal bij de notaris passeren en we zullen dan op ons terrein gaan verblijven.

Als we aankomen vinden we in plaats van het bestelde douchehokje + wc-ruimte een plak beton met daarin een gat voor de afvoer van het toilet. Geen muren en al helemaal geen douchehokje. Bovendien is de constructie voor een houten hokje en niet voor een van baksteen, zoals de opdracht luidde.

“U hebt nooit meer naar onze brief met specificaties gekeken, hè?!” “Hoe zo, is het niet naar wens?” Nou, nee in het geheel niet.

De makelaar geeft toe dat hij veel te druk heeft gehad. Hij heeft snel nog wat van de werkzaamheden gedaan, maar van enige planning en supervisie blijkt niets terecht gekomen te zijn. De beloofde sceptic tank van beton, bedoeld voor zes personen is veranderd in een van kunststof (een voor Portugal nieuw systeem) voor vier personen. We verliezen daardoor de mogelijkheid om auto’s te parkeren bovenop de sceptic tank. Aan de voorbereidende werkzaamheden voor de aanleg van elektriciteit en telefoon blijkt helemaal geen barst gedaan te zijn.

“Hebt u documentatie van die sceptic tank?” Verheugd dat hij dat in ieder geval voor elkaar heeft, overhandigt de makelaar de gebruiksaanwijzing. Als wij die documentatie gaan lezen blijkt dat de makelaar die al evenmin als onze brief met specificaties heeft gelezen. Het systeem is verkeerd om aangesloten. De filter zit aan de voorkant wat op zeer korte termijn tot een grandioze verstopping zou hebben geleid. Ook hebben ze de tank niet eerst met water gevuld, voordat het zand er omheen is gestort.

Logischerwijze is de kunststof tank daardoor vervormd en sluit die niet goed. De gebruikelijke toegangen in het systeem (om verstoppingen te verhelpen) en de voorgeschreven ventilatie ontbreken. Broddelwerk aan alle kanten. Niet geheel verrassend zakt de deksel van de sceptic tank binnen enkele maanden in. Volgens de een doordat iemand er iets zwaars op heeft gegooid, volgens anderen door de verkeerde plaatsing.

Ondanks alles willen wij correct zijn en betalen voor de wel verrichte werkzaamheden. De makelaar presteert het om ons tot drie keer toe voor joker naar zijn kantoor te laten komen voor de betaling van zijn rekening. Twee keer heeft hij de cijfers helemaal niet paraat, de derde keer krijgen we een kladje, waar nog steeds enkele posten op ontbreken. We mogen ze er zelf bij schrijven. Aan kwitanties lijkt de makelaar niet te doen, hoewel het wel gaat om duizenden guldens. Omdat we de makelaar nog nodig hebben voor het afwikkelen van een en ander (registratie bij het kadaster etc.), maken we niet te veel stennis, maar we zijn inmiddels natuurlijk laaiend. Als betalingsbewijs hebben we de bankafschriften.

Op eigen terrein
De ondertekening van de koopakte bij de notaris is desondanks een gedenkwaardige gelegenheid. Bijna alle erfgenamen zijn aanwezig. Alle namen worden voorgelezen, een van de dames laat een traan vanwege de verkoop van het ouderlijk huis. Om de beurten mogen we tekenen, nadat wij een door de bank gegarandeerde cheque hebben overhandigd. Een van de familieleden, die altijd al wat te zeuren had, roept nog dat de cheque niet gewaarmerkt is, maar hij wordt snel op het reliëfzegel gewezen. De makelaar en een ‘beroepsgetuige’ tekenen eveneens.

Ondanks al het geklungel van de makelaar, blijkt het een fantastische sensatie te zijn om op het eigen terrein te verkeren. Het is een oase van rust en privacy. Op eigen grond zijn geeft een héél apart gevoel. Het feit dat we enkele dagen in supermarktzakjes onze behoefte doen, omdat de sceptic tank veranderd moet worden doet daar weinig aan af. We verblijven in een caravan, omdat het dak van het huis niet goed is en in de rieten steunen veel beestjes huizen. Het platteland is leuk, maar beestjes hoeven wij stadsmensen niet in ons bed te hebben. We roepen altijd dat we niet van kamperen houden, maar zo op eigen terrein met alle privacy van de wereld, gaat het best. Tenminste, wij vinden het kamperen, omdat we ons wassen vanuit een emmer. Maar wellicht zegt de echte kampeerder dat het met zo’n caravan al geen kamperen meer is.

De buurman, een van de zeventien verkopers, is buitengewoon behulpzaam. Hij legt slangen naar de caravan voor water en zorgt voor stroom. inderdaad toch wel vrij luxe kamperen. Hij zal ons nog vaak met raad en daad bijstaan en heeft een prachtige glimlach. Hij heeft zoals veel Portugezen jaren in Frankrijk gewerkt en is ondanks zijn beperkte opleiding een wijs mens.

Waar de makelaar de aanleg van elektriciteit helemaal heeft laten lopen, komt de buurman met zijn schoonzoon, die elektricien is. Binnen een dag beginnen de werkzaamheden. De buurman hakt zelf een enorm gat in ons huis, waar de meterkasten moeten komen. Het huis is nog maar net van ons, maar het hakken van gaten gaat ons nu al aan het hart. Onzin, natuurlijk, want we willen wel degelijk ons comfort. Met zijn bijna zeventig jaar metselt de buurman de meterkasten vast. Als ik voorzichtig probeer om voor zijn werkzaamheden te betalen, maakt hij me meer dan duidelijk dat dat zeer beledigend zou zijn. Gelukkig heb ik de indirecte weg voor het aanbod gekozen. Zo blijven we goede buren.

Gaten maken voor de meterkasten. De buurman helpt ook hier.

Niet dat de aanleg van elektriciteit zo eenvoudig is. Als de elektricien de papieren heeft getekend dat de installatie klaar is voor aanlsuiting en de montage van de elektriciteitsmeter door de elektriciteitsmaatschappij, blijken de formulieren veranderd te zijn. Een en ander kost veel tijd, maar zoals zo vaak in Latijnse landen, iedereen helpt mee en uiteindelijk komt alles er wel. Maar geduld moet je wel hebben, de bureaucratie in Portugal is lastig. Alleen daarom al is het beter niet te proberen om alles zelf te doen.

Boorgat
Een heel belangrijke zaak die moet worden opgelost is de watertoevoer. Weliswaar is de buurman bereid om ons water te leveren, maar zoals hij zelf zegt, als hij er niet meer is, weet je niet of de nieuwe buren daar ook toe bereid zijn. Er moet dus een boorgat geslagen worden, waaruit water opgepompt kan worden naar de wel aanwezige watertank. Aangezien de boormachines te groot zijn voor onze toegangsweg, moet die machine via het terrein van twee buren. We moeten op- en afritten maken en wat hekken neerhalen en na de operatie uiteraard weer opzetten.

De ‘waterboorfirma’ belooft (min of meer) om het gat te komen boren als we er zelf bij zijn, dus binnen twee weken. Hopelijk gaat dat lukken, want de buurman verderop is hard aan het bouwen en we zijn er niet zeker van of de boormachine daar in de toekomst nog langs kan.

Ook hier krijgen we te maken met de fameuze Portugese bureaucratie. De secretaresse van de waterboorfirma zal voor de vergunning zorgen. Ze belt met de gemeente. “De fiscale zegels zijn afgeschaft, maar de formulieren zijn nog niet veranderd. Hoe moeten we nu de vergunning voor een boorgat aanvragen?” “Dat weten we nog niet.” “Maar het kan toch niet zo zijn dat de burger niet weet hoe hij een vergunning krijgt?” “Vult u de formulieren maar in naar goeddunken en dan kijken wij wel of we ze accepteren.” Voor Nederlandse begrippen klinkt dit ongelofelijk, maar zo liep het, overigens veel langere, gesprek tussen de dame van de boorfirma en het stadhuis. De ambtenaar heeft in Portugal nog veel macht en maakt daar graag ge- dan wel misbruik van.

Meneer Justino komt het terrein inspecteren voor het maken van het boorgat. We bekijken eerst de toegang. “Haalt de boormachine deze bocht? Kan die tussen die paaltjes door?” Daarna haalt Justino een kettinkje met enkele kruisjes uit zijn zak en gaat op zoek naar water. Vaak wordt in de Algarve een wichelroede gebruikt. Justino loopt met het kettinkje losjes in de hand over het terrein. Soms begint het kettinkje van links naar rechts, dan weer van voren naar achteren te slingeren. Dat duidt op waterstromen. ik kan Justino niet betrappen op stiekem gemanipuleer met het kettinkje, maar weet niet zeker wat ik er van denken moet. Op een bepaald moment begint het kettinkje heftig rond te draaien. Volgens sr. Justino kruisen daar drie waterstromen. Als wij er geen bezwaar tegen hebben wil hij daar het boorgat maken.

Hoera! Na enige vertraging vanwege een ander, moeilijk boorgat, komt de truck met op zijn rug een kleine boortoren van zo’n tien meter hoog, met veel gegrom en geman˛vreer het terrein op. Bijna op de centimeter wordt de boortoren op de aangewezen plek gedraaid. Net op tijd, want de stuurinrichting begeeft het geheel. De volgende dag wordt er geboord en tegelijkertijd door een monteur aan de stuurproblemen gewerkt. Anders komt die truck van zijn leven niet meer weg.

Even later spuit stof en gesteente in het rond. Het boren is begonnen, horen zien vergaan je. De mannen van de boormachine, drie in getal, zijn zwijgzame lieden, wat gezien de herrie niet verwonderlijk is. De buurman komt me vertellen dat ik goed moet tellen hoeveel buizen naar beneden gaan, want anders wordt ik vast met een aantal meters bedonderd. Een boorgat wordt betaald per meter. De prijs varieert al naar gelang het benodigde materiaal van de buizen die naar beneden gaan: dik of dun pvc, of ijzer, als pvc te zwak is voor de bodemgesteldheid. De meeste boorgaten in onze buurt zijn zo’n 130 meter diep, maar soms wordt pas water gevonden op driehonderd meter.

Na anderhalve dag vinden we water, het boorgat is 154 meter diep. Volgens de boormaatschappij is de grond slecht en moeten de buizen daarom in ijzer worden uitgevoerd. We zijn doodmoe van de herrie en als maar die kerels om ons heen. We besluiten de deskundigen te geloven en het veel duurdere ijzer te laten aanbrengen. De buurman komt in onze oren tetteren dat we belazerd worden met dat ijzer. We kunnen het even niet hebben en hebben een flinke dip in ons enthousiasme voor Portugal. Overigens zullen we nooit weten of we nou wel of niet geflest zijn.

Als het boorgat klaar is, de machine weg en de stilte terug, zijn we toch weer héél erg blij dat we in deze oase zitten. Maar probeer niet te veel in drie weken vakantie te persen.

Telefoon en het eerste bezoek

in de loop van 2000 kunnen we eindelijk weer een keer naar Portugal. Zoals steeds met een volgeladen bestelwagen. We krijgen van de hele familie spullen voor Portugal. Na alle inspanningen om water te krijgen hebben we ons vast voorgenomen om een gezonde mix van vakantie vieren en klussen na te streven. We willen niet de hele vakantie achter allerhande zaken aan.

Een van de dingen die moet gebeuren is het vullen van onze watertank (cisterna). Die moet schoongemaakt worden, want hij is jaren niet gebruikt en in die tijd vervuild geraakt. Onze trouwe buurman komt langs om te vertellen dat hij de cisterna wilde vullen (om scheuren door uitdrogen te voorkomen), maar dat het water weglekte. Hij weet ook al wiens schuld het is: van de bouwer, die ons dak heeft gemaakt. Die aannemer was door hemzelf aanbevolen, maar naderhand was de buurman vol kritiek over hem. Het lijkt op het Portugese platteland (en op het Nederlandse, zo vertelt later mijn zwager die uit Groningen komt) gewoonte om alles en iedereen te wantrouwen en te bekritiseren. “We moeten het water eruit halen”, zegt de buurman, “en dan moet iemand jonger dan ik met een ladder naar beneden.” Enkele dagen later komt de buurman ons een pomp lenen om het laatste restje water uit de cisterna te pompen. Ik daal af in de betonnen bak en ontdek al snel dat het niet de aannemer is geweest die de cisterna lek heeft gemaakt, maar een boom. in een hoek van de cisterna hangt een twee meter lange sluier van fijn vertakte wortels. De buurman, die had gezegd dat een jongere naar beneden moet, haalt nu toch zijn laarzen en komt ook naar beneden. De wortel blijkt van zijn vijgeboom te zijn. We snijden de wortel af en poseren boven voor de foto als trotse vissers die een enorme vis hebben gevangen.

Bezoek
Ondanks het feit dat we nog geen erg comfortabele badgelegenheid hebben en ons baden met een jerrycan met een slangetje, komen Berts zus met haar echtgenoot en twee dochters op bezoek. Het zijn echte kampeerders, die het al lang mooi vinden dat ze in bedden kunnen slapen. Andere ongemakken van een onaf huis nemen ze gemoedelijk op.

Maartje, de jongste (11), daalt enthousiast mee af in de cisterna en grijpt in de blubber dat het een lieve lust is. Daarna branden we de resten van de wortels van de vijgeboom af en schrapen los vuil uit de diverse scheuren. De buurman komt met een speciaal cement en smeert de scheuren dicht. Dat lijkt simpel, maar je kunt zien dat zijn jarenlange ervaring als metselaar in Frankrijk leidt tot beter werk dan ik had kunnen doen. We vullen de cisterna tot de eerste scheur en wachten gespannen af of er toch nog ergens een lekkage zit. Dat blijkt allemaal mee te vallen en we kunnen al gauw de cisterna grotendeels vullen.

Telefoon
De telefoonaansluiting die de makelaar ons jaren geleden als extra service beloofde, gaan we nu maar zelf aanvragen. Binnen enkele weken komt er een vrachtauto’tje voorrijden met twee werknemers van het bedrijf dat de aansluitingen voor Portugal Telecom doet. Er ontspint zich een uitvoerige discussie over de plaats waar de palen moeten komen. (in Portugal gaan de meeste kabels van elektra en telefoon bovengronds.) Vooral de discussie of één paal genoeg is of dat het er twee moeten zijn duurt eindeloos. Met de buurman, op wiens terrein de palen moeten komen, heb ik afspraken gemaakt waar de palen wel en waar ze niet mogen staan. Als je dit soort zaken niet in de gaten houdt, zetten ze zonder blikken of blozen een paal voor de ingang van een tractor of zo. Ze zullen de volgende dag (zaterdag) terugkomen om de aansluiting te maken. Wij, samen met het bezoek, vroeg op om de werkzaamheden niet in de weg te zitten. Dan komt de buurman vertellen dat ze gebeld hebben en dat ze pas maandag komen.

Maandag blijkt dat de verbindingskast voor onze aansluiting aan de andere kant ligt en is alle discussie over palen op het terrein van de buurman zinloos geworden. We gaan bij de andere buurman, een Engelsman kijken, maar komen uiteindelijk tot de conclusie dat we niet over zijn terrein hoeven. Er komen twee palen op eigen terrein, waar de telefoonman met van die klimijzers inklimt en later op de dag hebben we dan eindelijk telefoon. Voor een journalist annex tekstschrijver is het van groot belang om teksten per e-mail te kunnen versturen. Ook het contact met het thuisfront wordt zo gemakkelijker en goedkoper. E-mail blijkt in deze haastige tijden toch veel laagdrempeliger dan internationaal bellen of brieven schrijven. E-mail versturen kan met een mobiele telefoon ook, maar dat zou veel investeringen in apparatuur vergen voor (vooralsnog) een verbinding van slechts 9600 baud per seconde. Web browsen wordt op een mobieltje al helemaal een crime, om van de kosten maar te zwijgen.

Verbouwing (2001)
Tijd om de verbouwing aan te pakken. Een traditioneel Algarviaans huis is leuk, maar het volledig ontbreken van stromend water en afvoer en dus badgelegenheid en W.C. wordt op den duur wat veel van het goede.

De eerste klus is het repareren van het opnieuw lekkende waterreservoir. De eerste metselaar die daarvoor komt kijken, komt twee keer ’s avonds om een uur of negen, als het te donker is om iets te zien. Verder is hij rijkelijk vaag in zijn uitleg, maar vooruit, we zetten hem aan het werk. Na het aansmeren van het waterreservoir, vragen we hem de oude oven uit te breken. Het gaat ons aan het hart om een traditioneel element uit het huis te halen. De Engelse buurvrouw vond dat we er een decoratief element van zouden moeten maken met een lampje erin. Ja, mevrouw, maar het gaat wel om twee bij twee meter. Bovendien was de schoorsteen die erop stond al zo slecht dat hij niet kon worden behouden. Dat is wel jammer, want schoorstenen zijn een traditie in de Algarve. Maar een nieuwe laten maken vinden we niet hetzelfde. Twee bij twee meter geeft een mooie ruimte voor een badkamer.

Met veel gesteun gaat onze metselaar aan het werk. Zijn knecht doet weinig meer dan vanonder zijn wenkbrauwen duister naar de beide buitenlandse opdrachtgevers staren. Het uitbreken van de oven gaat wel goed, maar als de muren in zicht zijn, maakt de metselaar duidelijk dat hij die niet verder uit durft te hakken. Hij is bang dat het (nieuwe) dak naar beneden komt. De muren blijken, zonder de vulling van de oven (enkele kubieke meters puin) te zwak. Hij wil een nieuwe muur bouwen vóór de oude. Hij is weer vreselijk vaag over hoe we dat moeten aanpakken en we krijgen nu genoeg van hem. Bovendien wordt de badkamer in dit plan een stuk kleiner, dus we sturen hem weg.

De oplossing ligt voor de hand: we gaan praten met de man die het dak heeft gemaakt. Als er een probleem is met het zetten van een nieuwe muur onder het dak, kan hij zich niet verschuilen achter een zwakke dakconstructie, want die heeft hij zelf gemaakt. Na wat gesputter dat hij zo vreselijk druk is, komt deze aannemer (deze man is veel meer dan een metselaar) en maakt snel en zonder problemen een nieuwe muur onder het dak. De badkamer van twee bij twee is gered.

Tijdens de werkzaamheden vinden we in een van de muren een grote schroef in een blokje lood (op de foto op ware grootte). Het Portugese woord voor ‘vastzetten’ (in een muur of in de vloer) is chumbar en chumbo is lood. Leuk, als zo ineens het kwartje valt.

Tijdens het werk begon de aannemer volop mee te denken over onze badkamer, dus daar ook maar eens een offerte voor gevraagd. ’s Ochtends gegeven, ’s middags geaccepteerd, de volgende ochtend de eerste leidingen de grond in. Dat is prettig werken, vooral ook omdat deze man overal zelf voor zorgt.

Omdat er nog geen afvoer is voor het zogenoemde ‘grijze’ water, het water van wastafel, douche, wasmachine en aanrecht, moet er een tweede afvoer naast die voor de toiletten (‘zwarte’ water) worden gegraven. Met veel gegrom verschijnt een grote graafmachine om de afvoerput voor het grijze water te graven. Een gat van enkele kubieke meters dat daarna gevuld wordt met stenen, die daardoor een filter vormen, dan afgedekt met plastic (anders loopt het filter op den duur vol met aarde). Er worden weer diverse stenen van twee bij drie meter en vijftig centimeter dik gevonden. Zonder machine schep je dat er niet uit.

Ook de kunststoffen sceptic tank voor het zwarte water wordt nu versterkt met cement. Een hele opluchting na de eerdere ellende. Deze aannemer doet alles zelf, het graafwerk, de leidingen, de afwerking etc. Dat is vreselijk praktisch, want de gewone gang van zaken in Portugal is dat je voor allerlei zaken iemand anders nodig hebt, waardoor de coördinatie al gauw in het honderd loopt.

Pompen
Wat wel door een gespecialiseerd bedrijf moet gebeuren is de installatie van de pompen. Het systeem is dat het water wordt opgepompt uit het boorgat naar het waterreservoir en dat daar een drukpomp zorgt voor de verdere verdeling over het huis. Ook hier is het weer even lastig, want de pompenfirma wil dat er een betonnen platje wordt gemaakt voor de pompen. Als je dan vraagt hoe groot dat dan moet zijn wordt de man van de pompenwinkel ineens vaag. Ook de vraag hoe groot de gaten voor de buizen moeten zijn en waar ze moeten komen, levert geen rechtstreeks antwoord op. Het lijkt wel of Portugezen nergens verantwoordelijkheid voor willen nemen. Maar verder lijkt de offerte professioneel en helder.

Installeren pomp en leidingen in het boorgat

Enkele weken later zijn de pompen geïnstalleerd en hebben we een complete badgelegenheid, met geiser en alles. De pomp in het boorgat hangt op 140 meter diepte. Het is een genot niet meer elke avond keteltjes water op te zetten en te moeten baden in een teil. Heerlijk dat dat vuile water meteen wegloopt. Je gaat eenvoudige luxe weer naar waarde schatten.

Een heel bijzonder moment is het aanbrengen van de naam van het huis.

 

Slot
Nu de basisvoorzieningen gereed zijn, stoppen we even met de verbouwing en gaan we genieten van wat we optimistisch ‘ons landgoed’ noemen. We hebben een volledig werkende badkamer, een complete eetkeuken en een huis dat van alle gemakken is voorzien. Wel lopen de stroomdraden (verlengsnoeren) allemaal over de vloer en zijn de muren en plafonds niet afgewerkt. Maar alles functioneert en het is goed toeven in ons huisje. We hebben even geen zin meer in gedoe. Want het is een gedoe, dat verbouwen. We hebben ontdekt dat de resultaten veel voldoening geven, maar dat het verbouwen op zich voor ons geen hobby is. Ik hang nog dakgoten op om het huis te beschermen tegen spatwater. Het kan heftig regenen in de Algarve! Verder planten we bougainvillea en een palmboom.

Terwijl we erg genieten van de rust en kalmte om ons heen, ontdekken we een -voor ons- groot nadeel van het hebben van een huis in Portugal. Met ouders, die natuurlijk niet jonger worden, in Nederland en in Brazilië, en werk dat een beperkt aantal vakantiedagen biedt, blijkt het steeds moeilijker om naar Portugal te gaan. We willen nu toch zo mogelijk elk jaar naar Brazilië en dat laat (te) weinig tijd voor Portugal over.

Met pijn in ons hart, want we houden erg van deze plek, besluiten we in 2003 om het huis te koop te zetten. Ik tik dit op ons Portugese ‘landgoed’, kijk uit het raam naar de vruchtbomen, hoor de stilte, en weet dat het toch een goed besluit is. Maar ook dat we ons landgoed straks erg zullen missen.

In de herfst van 2004 is het huis verkocht.

Meer Portugal | Index artikelen | Contact